Gaziantep, Depremde Hasar Gören Yapılarını Kültür Yolu Festivali’nde Yeniden Açıyor
6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerde hasar gören Gaziantep’in simge yapılarından Zincirli Bedesten, Şirvani Mehmet Efendi Camii ve Balıklı Kütüphanesi Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yaklaşık iki yıldır titizlikle yürütülen restorasyon çalışmalarıyla aslına uygun şekilde yeniden ayağa kaldırıldı.
Vali Çeber, restorasyonu tamamlanan bu tarihi yapıları yerinde inceleyerek Vakıflar Bölge müdürü Erdoğan Tunç ve yüklenici firma yetkililerden bilgi aldı. Tarihi dokusu korunarak güçlendirilen Zincirli Bedesten, Şirvani Mehmet Efendi Camii ve Balıklı Kütüphanesi 13 Eylül 2025’te başlayacak Kültür Yolu Festivali kapsamında yeniden halkın hizmetine açılacak.
Vali Çeber: “Sapasağlam bir Zincirli’yi yeniden ayağa kaldırıyoruz”
İncelemeler sırasında açıklamalarda bulunan Gaziantep Valisi Kemal Çeber şunları söyledi:
“Hem depremin izlerini hem de yılların yorgunluğunu siliyoruz. İnşallah bundan sonra sapasağlam bir Zincirli bedesten olacak.Şu anda statik açıdan güçlendirilmiş olarak dimdik ayakta, bundan sonrası dükkânların son formunu vermek. Burası, geçmişte olduğu gibi yine şehrimizin en önemli ticaret ve kültür lokasyonlarından biri olacak. Ben gözümde canlandırıyorum; içi tıklım tıklım yerli ve yabancı turistlerle dolu… Esnafımız onlara güler yüzle ‘hoş geldiniz’ diyor, herkesin yüzünde tebessüm var. Tertipli, düzenli ve sağlıklı bir ortak yaşam alanı… Bizim de isteğimiz, sizin de arzunuz bu. El birliğiyle çok daha güzel işler ortaya çıkaracağız.”
Vali Çeber ayrıca, Kültür Yolu Festivali’nin Gaziantep’in kültürel kimliğini güçlendireceğini vurgulayarak, “Gaziantep yalnızca gastronomisiyle değil, tarihi eserleri ve kültürel mirasıyla da Türkiye’nin öncü şehirlerinden biridir. Festival vesilesiyle bu değerleri hemşehrilerimizle ve ziyaretçilerle buluşturacağız” dedi.
Zincirli Bedesten yeniden hayat buluyor
Asıl adı Hüseyin Paşa Bedesteni olan Zincirli Bedesten, 1718’de Darendeli Hüseyin Paşa tarafından inşa edildi. Yüzyıllar boyunca Gaziantep’in ticari hayatının kalbi olan yapı, 6 Şubat 2023 depremlerinde ağır hasar aldı.
Ağustos 2023’te başlayan restorasyon sürecinde tonozlar onarıldı, beden duvarları güçlendirildi, doğu cephesi aslına uygun şekilde yeniden örüldü. Çatı tamamen yenilendi, cephe derzleri elden geçirildi, dükkânların asma katları ve pencere doğramaları düzenlendi. Tarihi dokusu korunarak güçlendirilen Zincirli Bedesten, 13 Eylül 2025’te Kültür Yolu Festivali ile yeniden açılacak.
Balıklı Kütüphanesi:
Koruma kurulu tarafından onaylanan Statik proje doğrultusun da yapıların güçlendirme çalışmalarına ivedilikle başlanmıştır. Duvarlarda ki bölgesel kaymalar çürütme yöntemiyle giderilmiştir. Duvar içi boşlukları hidrolik kireç esaslı enjeksiyon yöntemi ile doldurularak güçlendirilmiştir. Derz kayıpları hidrolik kireç esaslı güçlendirme harcı ile derz uygulaması yapılarak güçlendirilmiştir. Kütüphane iç cephelerinde ki duvarlar karbon güçlendirme filesi ile sarılıp ve doğal hidrolik kireçli güçlendirme harcı ile sıvanarak güçlendirilmiş olup depreme dayanıklı hale getirilmiştir. Ayrıca kütüphanenin ahşap çatı tamiratları yapılıp, su izolasyonu ve kiremitleri yenilenmiştir.
Şirvani Mehmet Efendi Camii aslına kavuşuyor
16. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilen Şirvani Mehmet Efendi Camii dönemin mimari özelliklerini günümüze yansıtıyor. Bu camii restorasyon çalışmalarıyla güçlendirilerek hem ibadete hem de kültürel ziyaretlere hazır hale getirildi. 6 Şubat depreminde zarar gören camii, Aralık 2023’te başlayan restorasyonla tonozlarda ve kubbede derzler yenilenmiş, bütün taşlar paslanmaz Çelik kenet yapılıp kurşun dökülerek birbirine bağlanmış ve 3 kat TRM (textile reinforced mortar) uygulaması ile tonoz ve kubbe üstü örtülerek bütünlük sağlanmıştır. Yapı beden duvarları üst kotunda paslanmaz çelik hatıl yapılıp birbirine bağlanarak açılmayı önlemiştir. Yapı beden duvarları ve kemer üzengi sevilerinden paslanmaz Çelik gergi uygulaması yapılmıştır. Yapı beden duvarları içerindeki boşluklar önce kaymak kireç ve akrilik enjeksiyonu daha sonra hazır hidrolik kireç enjeksiyonu ile doldurulmuştur.
Gaziantep Bölge Koruma Kurulu karanına istinaden Caminin minaresi (15.yy)’ deki özgün haline göre 26,50 metre yüksekliğinde çift şerefe ve çift basamaklı olarak yenilenmiştir.
Restorasyon projesine göre yapı içerisinde bulunan özgün ahşap elemanlar (minber, müezzin mahfili ve kadınlar mahfili) konservasyon çalışmaları ile ilk dönemdeki halleri ortaya çıkarılmıştır. Yapının taş yüzeylerindeki derzleri yenilenmiştir, kumlama ile yüzeyi temizlenmiştir, çürütme ve imitasyonlarla hasarlı kısımlar özgün haline getirilmiştir. Yapının elektrik/mekanik tesisatları ve ahşap doğramaları yenilenmiştir.
Festival binlerce ziyaretçiyi ağırlayacak
Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinasyonunda gerçekleştirilecek Gaziantep Kültür Yolu Festivali, Festival Park başta olmak üzere şehrin farklı noktalarında konserler, sergiler, atölyeler ve kültürel etkinliklerle binlerce ziyaretçiyi ağırlayacak.
